Nếp cái hoa vàng là sản phẩm truyền thống lâu đời của địa phương Hà Long, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa. Được nhân dân ưa thích và sử dụng rộng rãi trong và ngoài tỉnh và không thể thiếu trong các ngày lễ tết, tạo ra các món ăn ngon như: Bánh chưng, đồ xôi, làm bánh, làm cốm, ủ rượu...
Sản phẩm OCOP được xếp hạng: 3 sao.
Cơ sở sản xuất: HTX DVNN xã Hà Long
Trước cách mạng tháng 8 năm 1945 xã Hà Long có sản phẩm tiến vua đó là gạo Nếp cái hoa vàng. Sau cách mạng tháng 8 năm 1945 không còn lệ tiến vua nữa, nhưng nhân dân vẫn cấy lúa Nếp cái hoa vàng để tiêu thụ nội bộ. Theo các cụ ngày xưa kể lại, lúa nếp cái hoa vàng phải cấy trên chân đất thịt nhẹ, Gạo Nếp có mùi thơm đặc trưng và có độ dẻo. Cây lúa Nếp cái hoa vàng được gieo mạ vào đầu tháng 5 âm lịch, tuổi mạ khoảng 30 đến 35 ngày khi mạ đẻ nhánh thì mới đem đi cấy. thời vụ cấy vào đầu tháng 6 âm lịch và trổ vào đầu tháng 9 âm lịch khi thời tiết ngày nắng hanh, đêm sương lạnh. Các cụ ngày xưa có thơ rằng: “Hàn lộ lúa trỗ bằng đầu”. Lúa được thu hoạch vào đầu tháng 10 âm lịch, nhân dân có lệ tổ chức cơm mới và tiết trùng thập ngày 10/10 âm lịch hàng năm.
Hỡi ai về lại Long Khê
Mà xem Nếp cái đã về như xưa
Lòng thành dâng kính tiến vua
Ngày nay nếp cái ta mua làm quà
Để cho thắm đợm tình ta
Vừa làm quà biếu vừa là tri ân
Nếp cái nay đã góp phần
Kết thân tình nghĩa tâm nhân lòng thành.
Ai về thăm lại Hà Long
Mà xem phong cảnh Hà Long đẹp giàu
Hoa vàng Nếp cái thơm lâu
Hà Long thanh lịch vừa giàu vừa sang
Xã Hà Long là địa phương duy nhất trong huyện Hà Trung sản xuất được lúa nếp cái hoa vàng. Từ ngày phát động thâm canh tăng năng xuất làm thêm vụ đông, quy hoạch một số diện tích để cấy lúa nếp cái hoa vàng, nhưng do phòng trừ sâu bệnh, dự tính dự báo không tốt, phun phòng không đảm bảo, đã bị sâu bệnh phá hoại, có năm mất trắng vào những năm 1980 và đã bị mất giống từ đó. Thực hiện chủ trương của nhà nước mỗi địa phương có một sản phẩm đặc trưng. Thực hiện chủ trương ấy vào năm 2008 lãnh đạo địa phương đã giao cho HTX DVNN xã Hà Long đi mua giống tại trung tâm giống cây trồng trung ương để khôi phục lại giống lúa nếp cái hoa vàng. Sau một vài vụ cấy thử nghiệm trên diện tích 10 ha và đến nay cây lúa nếp cái hoa vàng đã phù hợp với đồng đất xã Hà Long. Và đã được mở rộng diện tích cấy lúa nếp cái hoa vàng từ thời điểm ban đầu chỉ có khoảng 10 ha và hiện nay cây lúa Nếp cái hoa vàng đã mở rộng diện tích lên đến gần 200 ha và diện tích sẽ còn mở rộng hơn nữa trong những năm tiếp theo.
Sản phẩm Nếp cái hoa vàng nay đã được đổi thành tên mới là Nếp cái hoa vàng Gia Miêu Ngoại Trang, hiện nay sản phẩm đã được tiêu thụ rộng rãi trên cả nước. Trong đó HTX DVNN xã Hà Long đã ký hợp tác tiêu thụ sản phẩm lúa Nếp cái hoa vàng với Công ty Sao Khuê - Thanh Hóa, mỗi năm tiêu thụ từ 100 đến 150 tấn. Đặc biệt là năm 2019 Công ty Sao Khuê - Thanh Hóa đã thu mua lúa tươi tại ruộng là 200 tấn. Những năm qua nhân dân xã Hà Long đã sản xuất, tiêu thụ sản phẩm ra thị trường và được nhiều khách hàng biết đến tin tưởng và đặt mua với số lượng lớn. Lúa Nếp cái hoa vàng là một đặc sản đặc trưng của Quê Hương Hà Long.
Để xây dựng thương hiệu nếp cái hoa vàng, quý I/2020, sản phẩm nếp cái hoa vàng Gia Miêu ngoại trang vinh dự được công nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh. Sản phẩm mang nhiều đặc trưng riêng như hạt gạo nếp hương thơm dịu, nhấm thử thấy vị ngọt nhẹ man mát như sữa non lan tỏa nơi đầu lưỡi. Khi nấu chín hạt nếp trong và ráo, bóng, dẻo nhưng không nát. Đồ xôi, làm cốm, làm các loại bánh truyền thống sau 3-4 ngày vẫn mềm và ngon, mùi hương nếp thơm ngào ngạt nên được người tiêu dùng đặc biệt ưa thích. Ngoài ra nếp cái hoa vàng còn được sử dụng để nấu ủ và tạo ra thứ rượu thơm ngon hảo hạng dùng tiếp khách quý.
Chi tiết liên hệ:
HỢP TÁC XÃ DỊCH VỤ NÔNG NGHIỆP HÀ LONG
Địa chỉ: Trụ sở UBND xã Hà Long, Xã Hà Long, Huyện Hà Trung, Thanh Hoá
Email: HTXDVNNHaLong@gmail.com
